Για το ζωγράφο των μαχών

του Μιχάλη Δήμα

  Τετάρτη 17 Ιουλίου 2019.

Πάει καιρός που έχω σταματήσει να διαβάζω μυθιστορήματα όσο και να αγοράζω. Ο κορεσμός που υπάρχει στο είδος με κάνει πολύ επιφυλακτικό. Οι συγγραφείς και οι τίτλοι αυξάνονται με το ρυθμό  γεωμετρικής προόδου, ιδίως τα τελευταία χρόνια. Σίγουρα ο κάθε συγγραφέας καταθέτει τον κόπο και τον μόχθο του, γιατί εδώ που τα λέμε, δεν είναι καθόλου εύκολο να γράψεις ένα βιβλίο. Άρα είναι σεβαστή κάθε συγγραφική απόπειρα. Το θέμα είναι μήπως τελικά οι ιστορίες που καταγράφονται και μάλιστα σε ογκώδη βιβλία φαντάζουν περίπου ίδιες με κάποιες άλλες στα μάτια ενός  αναγνώστη με απαιτήσεις. Δηλαδή μήπως λένε τα ίδια που έχουν πει παλιότεροι με άλλα λόγια. Παρ’ όλα αυτά όταν μου γεννιέται η επιθυμία να διαβάσω κάποιο μυθιστόρημα καταφεύγω στις επαναλήψεις και οι επιλογές που έχω από το στοκ δεν είναι και λίγες. Μπορεί να το έχω ξαναγράψει, αλλά δεν πειράζει. Τα καλά βιβλία είναι σαν τα καλά κρασιά. Όσο παλιώνουνε τόσο καλύτερα γίνονται. Υπάρχουν βιβλία που έχω διαβάσει δυο και τρεις φορές.

 Έτσι πριν λίγες μέρες κατέβασα, μετά από δέκα χρόνια,  « το ζωγράφο των μαχών » του Αρτούρο Πέρεθ. Πρόκειται για μια σπουδή πάνω στον πόλεμο και τους τυφλούς κανόνες του. Μια ανατομία της ανθρώπινης ψυχής όταν έρχεται αντιμέτωπη με το βίαιο θάνατο, την καταστροφή, τα χαλάσματα, τις στάχτες και όταν όλα αυτά περάσουν και επιζήσει με τις μνήμες του. Για το πως ο άνθρωπος αποθηριώνεται, για το πόσο χαμηλά μπορεί να πέσει, να επιστρέψει στο ζώο χωρίς να το καταλάβει. Να γίνει πιόνι άγνωστων δυνάμεων του σύμπαντος, ενός σύμπαντος χαοτικού που διαθέτει τους δικούς του νόμους. Άθυρμα ο άνθρωπος στα χέρια της τύχης και της ανάγκης, σκύβαλο που το σπρώχνει μια αόρατη σκούπα και καρύκευμα για του παράλογου τη σούπα. Θέτει αδυσώπητα ερωτήματα στα οποία οι απαντήσεις δεν είναι καθόλου εύκολες. Και πως η τέχνη της φωτογραφίας και της ζωγραφικής αντιμετωπίζει αυτές τις ακραίες και οριακές καταστάσεις και ποια είναι ή ευθύνη τους. Για να εξηγηθούν όλα αυτά ο συγγραφέας, πέρα από το ταλέντο του επιστρατεύει την πολύχρονη πείρα του σαν πολεμικός ανταποκριτής, την ιστορία της ζωγραφικής, την επιστήμη του χάους και τη φιλοσοφία, όχι εγχειριδίων, αλλά της ζωής. Ένα έργο σταθμός στην συγγραφική του καριέρα μια που σίγουρα κάτι καθρεφτίζεται από τον εαυτό του στις σελίδες του βιβλίου. Ένα βιβλίο καθόλου εύπεπτο και για γερά στομάχια…

Καλό υπόλοιπο καλοκαιριού και σε όσους τσιμπήσουν καλή ανάγνωση…