Η Ελαία του Πλάτωνος

Της Βιτάλια Ζίμμερ

 

Η πιο διάσημη ελιά του κόσμου. Μπορεί να είναι θρύλος, μπορεί να είναι ιστορία. Είναι η “Μεγάλη Κυρία” των Αθηνών. Τώρα βρίσκεται στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, αρκετά προστατευμένη. Σύμβολο της αγάπης των Ελλήνων για την ελιά…

 

 

Ο Μύθος

Τα δώρα των θεών προς τους Αθηναίους ήταν πολλά. Καθείς έφερε το δώρο του για να επιλέξουν οι Αθηναίοι το όνομα της πόλης τους. Κέρδισε η Αθηνά. Οι συμβολισμοί της νίκης αυτής είναι πολλοί.

Η Αθηνά ήταν η θεά της γνώσης και σοφίας. Ήταν αναμενόμενο να νικήσει στον περίεργο αυτό διαγωνισμό.

Η Αθηνά ήταν γυναίκα. Η ισότητα των φύλων ανάμεσα στους θεούς υπήρχε. Στην πορεία χάθηκε και τώρα την έχουμε ξανά, στο δυτικό κόσμο μόνο.

Η Αθηνά τους προσέφερε ένα κλαδί ελιάς. Σύμβολο της ειρήνης, της νίκης, της ελπίδας και φυσικά σύμβολο της πιο βασικής τροφής των Ελλήνων. Ελιά και λάδι.

 

Η ιστορία

Δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει τη σχέση ανάμεσα στους Έλληνες και την Ελιά. Μία σχέση που υπάρχει και στους υπόλοιπους λαούς της Μεσογείου. Οι περισσότεροι Έλληνες που γνωρίζω έχουν κάποια σχέση με την ελιά. Όλο και κάποια έκταση υπάρχει “για το λάδι τους” που μεταφέρεται και φυλάσσεται στο άβολο δοχείο που κόβει τα δάχτυλα. Μέχρι κι εγώ έχω ελιές σε μία έκταση στη Μάνη. Μισές-μισές, “μισακές” που λένε και οι φιλόξενοι σε εμένα Μανιάτες.

Ο νικητής των Ολυμπιακών αγώνων ήταν ένας και όχι τρεις. Το βραβείο του ήταν ο κότινος. Ένα κλαδί ελιάς λυγισμένο και πλεγμένο σαν στεφάνι. Η ελιά είναι ανώτερη και σημαντικότερη από το χρυσάφι. Το χρυσάφι για να σου δώσει τροφή πρέπει να κάνεις συναλλαγή. Η ελιά παράγει, επεκτείνεται με παραφυάδες. Ένα απλό κλαδί, μπορεί να φτιάξει έναν ελαιώνα. Η ελιά είναι σύμβολο της γονιμότητας.

 

Το πρώτο δάνειο του σύγχρονου Ελληνικού Κράτους, είχε ως ενέχυρο τον ελαιώνα της Άμφισσας. Ένας πανέμορφος ελαιώνας με το αντίστοιχο χωριό δίπλα του, “Ελαιώνας”, περιποιημένος όσο κανείς άλλος. Αυτός μας έκανε Κράτος. Η Αθηνά είχε δίκιο. Δεν υπάρχει πιο διαχρονικό δώρο στην ιστορία του κόσμου,

Η ελιά, για να φτάσει στο τραπέζι έχει διαδικασία. Από τον εμβολιασμό του δέντρου “μπόλιασμα” που το κάνουν οι “κεντράδες” να φαίνεται εύκολο, μέχρι την αρμύρα για να εξουδετερωθεί η πικρή γεύση της. Οι ασθένειες του δέντρου είναι αρκετές. Θέλει προσοχή, θέλει κλάδεμα και η συγκομιδή είναι επίπονη. Και μετά ακολουθεί το καλύτερο. Το ελαιοτριβείο, “το λιοτρίβι”. Είναι στιγμή χαράς να βλέπεις αυτό το χρυσοπράσινο παχύρρευστο υγρό να ρέει. Ένα υγρό που ανάλογη τροφή του σε αξία και διάρκεια ζωής είναι μόνο το μέλι.

 

Φήμη

Το καλύτερο λάδι είναι από την Ελλάδα. Θα συμφωνήσω. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες στην Ελλάδα. Ξεχωρίζουν οι δύο πιο βρώσιμες εκδοχές της. Αμφίσσης και Καλαμών. Στα καλά restaurant της Νότιας Γαλλίας θα σας σερβίρουν ελιές Καλαμών. Παρόμοια είναι και η Κορωνέικη της Μάνης, που εγώ προτιμώ. Τα τελευταία χρόνια, η βορειο-ευρωπαϊκή κουζίνα έχει στραφεί στην αντικατάσταση του βουτύρου με ελαιόλαδο. Στη βόρεια Ευρώπη η τιμή του ελαιόλαδου είναι υψηλή.

 

Η ελιά είναι δέντρο που ξεχωρίζει λόγω της μεγάλης διάρκειας ζωής. Είναι ένα από τα πιο ανθεκτικά καρποφόρα δέντρα του πλανήτη. Κι όταν η ελιά σταματήσει να αποδίδει, τότε γίνεται το καλύτερο καυσόξυλο. Η ελιά ακόμα και νεκρή, υπηρετεί τον άνθρωπο.

Η ελιά είναι σύμβολο της αιωνιότητας.