Η νομισματική κρίση του 1994

Εξηγεί ο Ντίνος Δαφαλιάς.

Κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει τα γεγονότα του ‘93 και τι ακολούθησε μετά. Ας τα δούμε από το σωστό σημείο αφετηρίας. Οι εκλογές του ’93 σημαδεύτηκαν από τη μεγαλειώδη νίκη του ΠΑΣΟΚ μετά την πτώση της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Εστιάζω σε δύο σημαντικά γεγονότα τις παραμονές των εκλογών. Το πρώτο γεγονός αφορά στη δημοσίευση γκάλοπ των Αμερικάνων, λίγα βράδια πριν τις εκλογές, όπου έδειχναν μία άνετη επικράτηση του ΠΑΣΟΚ. Το δεύτερο γεγονός είναι η ιδιωτικοποίηση του ΟΤΕ. Το είχε πει ξεκάθαρα ο τότε στενός συνεργάτης του Σαμαρά, σε τηλεοπτική εκπομπή.

Μόλις ανέλαβε το ΠΑΣΟΚ, ξεκίνησε η επίθεση στη δραχμή, το τότε νόμισμά μας. Ο πληθωρισμός ήταν λίγο πάνω από το 20% και η Ελλάδα συνέχιζε διαρκώς να δανείζεται για να πληρώνει τους διορισμούς ημέτερων και μη. Παρότι η 2^η διακυβέρνηση Παπανδρέου είναι απείρως πιο σοβαρή από την πρώτη, παραμένει απείρως επικίνδυνη για τα δημοσιονομικά της χώρας.

Ο Μάρτιος του 1994 σημαδεύτηκε από την απώλεια της Μελίνας Μερκούρη, μίας αμφιλεγόμενης προσωπικότητας που προσπάθησε να βάψει άσπρη, την «μαύρη» πολιτική κληρονομιά της. Θυμάμαι το πανηγύρι στην οδό Αριστείδου στο κέντρο της Αθήνας, όπου απ’ άκρη σε άκρη είχαν στηθεί πάγκοι μικροπωλητών που πωλούσαν εικονίσματα της Μελίνας, έναντι ενός μικρού ποσού και μπουκάλια με νερό. Η νεκροφόρα πέρασε την οδό Αριστείδου, αντίθετα από την επιτρεπόμενη κατεύθυνση. Έκανε μία στάση κάτω από το υπουργείο Πολιτισμού και τότε έγινε η μαζική ρίψη κόκκινων λουλουδιών από τα παράθυρά του. Μάλλον εμείς τα είχαμε πληρώσει και αυτά. Παρακολουθούσαμε αποσβολωμένοι την κηδεία καρακατσουλιό, από τα μπαλκόνια του κτηρίου της Τράπεζας Χίου λίγο πιο κάτω. Μετά πλάκωσαν οι άλλοι, που μάζεψαν τα λουλούδια από το δρόμο, για να μας τα πουλήσουν στα φανάρια. Έλεος…

Εν τω μεταξύ, ο Σόρος έχει παίξει στα παράγωγα τη φούσκα της δραχμής. Με λίγα λόγια, έχει ποντάρει στην υποτίμηση του νομίσματος, έχοντας πουλήσει εικονικά τη δραχμή έναντι του δολαρίου με τρέχουσα ισοτιμία, με υποσχετική να αγοράσει δραχμές στο μέλλον, τις οποίες φυσικά θα αποκτήσει φτηνότερα εξαιτίας της συναλλαγματικής διαφοράς. Επειδή δεν του βγαίνει το σενάριο, αρχίζει να πιέζει την δραχμή, στην spot αγορά, δηλαδή στην τρέχουσα ισοτιμία κάνοντας παιχνίδι με το δολάριο. Το νόμισμα της Ελλάδας και κατά συνέπεια η οικονομία της χώρας μας, μπορεί να γίνει κουρέλια στα χέρια ενός ικανού ιδιώτη που είχε την διορατικότητα να δει αυτό που συνέβη τελικά το 2010 (για την ακρίβεια το 2008 – θα το εξηγήσουμε και αυτό στο μέλλον).

Η κατάρρευση του Ανδρέα Παπανδρέου είναι γεγονός. Αδυνατεί πλέον να ελέγξει τη διεθνή χρηματαγορά και αρχίζει καθυστερημένα ένα νέο πρόγραμμα οικονομικής σταθερότητας, που πήγε και αυτό άπατο. Το μόνο θετικό, είναι ότι ο Ανδρέας γνωρίζει και δεν μιλάει για νταούλια…

Το 1994, το επιτόκιο στη διατραπεζική αγορά είχε φτάσει το 250%. Δηλαδή, οι ελληνικές τράπεζες δάνειζαν η μία στην άλλη για κάλυψη των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεών τους, με το απίστευτα υψηλό επιτόκιο του 250%. Η μόνη επιλογή ήταν να κοπεί νόμισμα, κάτι που θα σήμαινε αύξηση του πληθωρισμού και φυσικά υποτίμηση του νομίσματος. Το ίδιο σκηνικό επαναλήφθηκε αργότερα με τον Κ. Καραμανλή, ο οποίος όμως δεν είχε διαθέσιμο εκτυπωτή στο Χολαργό για νόμισμα και γι΄ αυτό «την έκανε με ελαφρά πηδηματάκια».

Η τότε τράπεζα Χίου, προέβη σε μία επιθετική στρατηγική, εκδίδοντας το περιβόητο «υπερέντοκο». Ήταν ένας δανεισμός από τους πολίτες με επιτόκιο περίπου 8% μεγαλύτερο, σε σχέση με τις ανταγωνίστριες τράπεζες. Η τράπεζα Χίου δανείστηκε με επιτόκιο 25-30% από τους πολίτες και στη συνέχεια δάνεισε με 250% στις λοιπές τράπεζες, που αντιμετώπιζαν πρόβλημα ρευστότητας. Αυτό αποτέλεσε τη βάση για τις απαιτούμενες τρεις συνεχόμενες κερδοφορίες, προκειμένου να εισαχθεί στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών (θα το αναλύσουμε στο εγγύς μέλλον).

Η τότε κυβέρνηση ευρισκόμενη υπό τον έλεγχο του περιβάλλοντος της Μιμής (παπάδες, χαρτορίχτρες, καφετζούδες, κλπ), έδειξε πλήρη αδυναμία να διαχειριστεί την κατάσταση, ενώ παράλληλα τα προβλήματα υγείας του Ανδρέα Παπανδρέου είναι αισθητά στον στενό του κύκλο. Την ίδια στιγμή ο Παπαθεμελής, κλείνει τα κέντρα νωρίς. Ότι να ‘ναι, ενώ η οικονομία της Ελλάδας είναι στο απόλυτο μηδέν κι όχι «σχεδόν near zero», όπως λέει και ο «θηλυκός Τσίπρας» του Μπραχαμίου…

Ο τότε υπουργός οικονομικών ήταν ο Αλέκος Παπαδόπουλος, του οποίου οι επιδόσεις ήταν κάκιστες, παρά την πλήρη θεωρητική του υπόσταση. Μοιραία θα κάνω μία σύνδεση με τα πρόσφατα γεγονότα. Εάν ο μέτριος έως κακός υπουργός οικονομικών χαρακτήρισε τον Γιάνη επικίνδυνο, τότε ο Γιάνης τι είναι;

Διότι, αγαπητοί μας αναγνώστες, υπάρχουν δύο εκδοχές της αλήθειας. Αυτή που μαθαίνουμε και αυτή που υπάρχει.

Η αλήθεια για τα οικονομικά μιας χώρας φαίνεται εύκολα στα Dealing Rooms των τραπεζών. Κάποιοι γνωρίζουν καλύτερα…