Οι πρώτες φούσκες

γράφει ο Ντίνος Δαφαλιάς.

Αισίως φτάνουμε στο έτος 2000, όπου το κύριο μέλημα όλων είναι οι βουλευτικές εκλογές. Η ΝΔ έχει απαλλαγεί από τον Έβερτ, ο οποίος κατέστρεψε το καλό προφίλ του όσο διετέλεσε αρχηγός της παράταξης. Η ΝΔ επιστρέφει στον ιδρυτή της μόνο κατ’ όνομα. Η μάχη είναι αμφίρροπη και στο τραπέζι είναι διάφορα σοβαρά ζητήματα.

Έχουμε και λέμε:

1. Νομισματική Ένωση με την Ευρωπαϊκή Ένωση
2. Αθήνα 2004
3. Άδειες δορυφορικών μπουκέτων και ο Ελληνικός δορυφόρος Hellas-Sat
4. Τηλεπικοινωνιακό τοπίο
5. Χρηματιστήριο
6. Κατασκευαστικές εταιρείες
7. Το Ελληνικό .com (dot com)

Ο Σημίτης παίζει χωρίς αντίπαλο ακόμα κι αν κάνει λάθη. Οι μόνοι που του επιτέθηκαν ήταν η ευφυής Μαλβίνα με το γνωστό «ΙΕΚ Τάπερμαν» και αρκετά αργότερα ο Λαζόπουλος με πιο πλάγιο τρόπο. Ο Κωστάκης είναι καθαρός, δεν έχει διοικήσει ποτέ, άρα δεν έχει κάνει λάθη. Το γεγονός της απειρίας περνά σε 2^η μοίρα, όσο κι αν οι εσωκομματικοί αντίπαλοι τον αμφισβητούν άμεσα, είτε έμμεσα (βλ. Κ. Μητσοτάκης).

Λίγους μήνες πριν τις εκλογές, προσπαθήσαμε να βάλουμε στο Χρηματιστήριο την MediaTel. Η εταιρεία αυτή παρείχε υπηρεσίες τηλεφωνικής ενημέρωσης και παιχνίδια. Οι εγκαταστάσεις της ήταν στο κτήριο της Ελευθεροτυπίας στο Νέο Κόσμο και ήταν μία ακόμα εταιρεία του Κίτσου Τεγόπουλου. Για ένα μυστήριο λόγο ο φάκελος δεν γίνονταν δεκτός και επέστρεφε από την επιτροπή κεφαλαιαγοράς με υποσημειώσεις.

Ταυτόχρονα ο ΔΟΛ έχει αρχίσει να κυριαρχεί με το portal in.gr το οποίο μπαίνει στη μπίζνα του Χρηματιστηρίου. Ο Λαμπράκης και ο Μαρκόπουλος (ιδιοκτήτης τότε της Σίγμα ΑΧΕΠΕΥ), δημιούργησαν μία ΑΕΛΔΕ με την επωνυμία «Σίγμα Online» από κοινού, με σκοπό να διοχετεύει εντολές στην Χρηματιστηριακή και να μοιράζονται τις προμήθειες. Η ιδέα έπεσε και στον Τεγόπουλο και τελικά συμφώνησε να φτιαχτεί μία εταιρεία για το Χρηματιστηριακό κομμάτι με μετόχους τον Β.Κ. και τον ίδιο, καταβάλλοντας 30 εκ. δρχ. έκαστος. Το αντίπαλο δέος του in.gr θα λέγονταν e-one.gr και θα το κατασκεύαζε η European Dynamics, η οποία διέθετε εξαιρετικά στελέχη. Όταν ο Κίτσος άκουσε το κόστος, έκανε drop το project. Από τη μία δεν ήθελε να μπει στο χορό του Internet αβασάνιστα και από την άλλη, δεν θα ήθελε να ανταγωνιστεί τον Λαμπράκη ακόμα μία φορά. Ο Τεγόπουλος αργότερα δικαιώθηκε για την επιλογή του. Η «Σίγμα Online» δεν είχε καμία δραστηριότητα και έγινε εκκαθάριση, όπου βρήκα σε ένα κτήριο της Λ. Συγγρού, 3 υπαλλήλους που δεν έκαναν τίποτα και μερικούς Servers της Sun Microsystems. Οι συζητήσεις γίνονταν στην Βουκουρεστίου ή στην Ελευθεροτυπία. Μοιραία, τέθηκαν θέματα για την MediaTel, μιας και οι άνθρωποι του Τεγόπουλου εκδήλωναν δυσαρέσκεια για αυτήν την «θεϊκή» παρέμβαση που φρέναρε την εισαγωγή της στο ΧΑΑ. Τότε ο Τεγόπουλος έδωσε εντολή στον Γ.Β. να μιλήσει με τον Τσουκάτο, έτσι ώστε να μάθει το γιατί. Η απάντηση ήταν «μετά τις εκλογές, γιατί το ’89 μας κάψατε». Τότε ο Γ.Β. θύμωσε και δήλωσε ότι θα αρχίσουν να γράφουν πώς μπήκε η «ΙΜΑΚΟ» του Κωστόπουλου και ο «ΠΗΓΑΣΟΣ» στο ΧΑΑ, κάτι που Τεγόπουλος και Φυντανίδης δεν θα επέτρεπαν.  Ήταν προφανές, ότι το ΠΑΣΟΚ δεν εμπιστευόταν την Ελευθεροτυπία μετά τα πρωτοσέλιδα του ’89, που έριξαν τον Αντρέα. Ήθελαν να εξασφαλίσουν ότι θα είχαν τη στήριξη της εφημερίδας. Για την ιστορία, η MediaTel δεν μπήκε ποτέ στο Χρηματιστήριο. Μετά τις εκλογές άρχισε η μεγάλη πτώση. Οι εκλογές κρίθηκαν στο νήμα με τη μεγάλη ανατροπή, όπου κέρδισε το ΠΑΣΟΚ. Ο κόσμος είχε συσχετίσει την εθνική οικονομία με το χρηματιστήριο. Λάθος μεγάλο…

Η τρέλα του ’99 με το Χρηματιστήριο ήταν το κάτι άλλο. Ο κόσμος δεν αντιλαμβάνεται πολλά πράγματα. Το πιο σημαντικό είναι ότι ο επιχειρηματίας δεν βγάζει λεφτά από την τιμή της μετοχής. Ο επιχειρηματίας παίρνει λεφτά από τη Δημόσια Εγγραφή. Ότι πήρε πήρε. Η τιμή της μετοχής είναι ενδεικτική και όσο έχεις μετοχές δεν έχεις κέρδη ή ζημίες. Όταν πουλάς κάνεις ταμείο ή όταν παίρνεις μέρισμα ως μέτοχος. Αυτό είχα προσπαθήσει να εξηγήσω, σε μία συνέντευξη σε τηλεοπτικό κανάλι της Θεσσαλονίκης, το καλοκαίρι του 1999, που μόνο εγώ θυμάμαι.

Έβλεπες τύπους να παίρνουν τηλέφωνο και να ζητούν να αγοράσουν «βιτέ». Ποια είναι η εταιρεία «βιτέ» βρε παιδιά; Την Byte εννοούσε ο άνθρωπος, ο οποίος φυσικά δεν ήξερε τι αγόραζε. Άλλος έπαιρνε τηλέφωνο και ζητούσε να του αγοράσουμε, ότι δεν ήταν στο limit-up. «Πάρε όποια να’ ναι». Άλλοι το έπαιζαν έξυπνοι με τον «αέρα». Αγόραζες μετοχές και επειδή αυτή ανέβαινε, την πούλαγες μετά από δυο μέρες και γλίτωνες την καταβολή μετρητών της αγοράς, στο Τ+3. Αυτό που δεν κατάλαβαν, είναι ότι το Χρηματιστήριο δεν είναι ιπποδρομίες. Ότι ανεβαίνει, κατεβαίνει κι ότι πετάει, πέφτει. Στις ιπποδρομίες πρώτα δίνεις τα λεφτά και μετά πας ταμείο. Εκτός κι αν δανείζεσαι από μυστήριους τύπους… Στο Χρηματιστήριο κάποια στιγμή αγόραζες με αέρα, η μετοχή έπεφτε, την πούλαγες πληρώνοντας έξοδα, προμήθεια και φόρους και στο τέλος σου έμενε και χρέος.

Το ‘99 οι Χρηματιστηριακές εταιρείες πιάστηκαν στον ύπνο. Οι υποδομές τους ήταν τραγικές και υπήρχε μόνο ένα λογισμικό, το οποίο είχε γράψει ο εξαιρετικός Νίκος Πενθερουδάκης, ο οποίος ήταν και φίλος μου. Το λογισμικό δεν μπορούσε να καλύψει τις σύγχρονες ανάγκες του κλάδου και αναζητήσαμε, όπως και οι υπόλοιπες εταιρείες, λογισμικό από το εξωτερικό. Πήγα στη Γερμανία, στη CEBIT στο Αννόβερο και γύρισα με άδεια χέρια.

Στο τηλεοπτικό τοπίο η κατάσταση παραμένει η ίδια. Αν κάποιοι μείνατε εμβρόντητοι από τα βοσκοτόπια του Καλογρίτσα ως ενέχυρο για τις τηλεοπτικές άδειες, κακώς κάνετε. Σας θυμίζω την άδεια της Intersat του Μπατατούδη του ΠΑΟΚ. Είπαμε, η σούπα έχει media, ποδόσφαιρο, πουτάνες και διάφορα άλλα…

Στις τηλεπικοινωνίες υπάρχει η αγκύλωση με τον ΟΤΕ. Δεν τίθεται θέμα διαχωρισμού του ΟΤΕ, σε υποδομές και τελικό καταναλωτή (όπως σήμερα). Μπαίνει στο τραπέζι το φάσμα εκπομπών, με την λεγόμενη ασύρματη σταθερή, η οποία δεν εφαρμόσθηκε ποτέ.

Η Ολυμπιάδα τρέχει με τους δικούς της ρυθμούς. Πούρα, σαμπάνιες, οπτικές ίνες, αυτοκίνητα κλπ… Θα δεχθεί οικονομικό πλήγμα, μετά την επίθεση στους δίδυμους πύργους, όπου το budget διπλασιάσθηκε εξαιτίας της ασφάλειας. Εδώ όμως πρέπει να δώσουμε μία φορά ακόμα τα εύσημα στον Σημίτη, για την «πολιτική λύση» με τους φανατικούς. Ήταν η τελευταία φορά, που οι φανατικοί ήταν μαζί μας. Μετά πήγαν με την Τουρκία…

Η Ολυμπιάδα και τα εκσυγχρονιστικά έργα υποδομών (κυρίως αυτοκινητόδρομοι και αθλητικές εγκαταστάσεις, plus το κτήριο του Αθήνα 2004) έκαναν τις κατασκευαστικές εταιρείες ελκυστικές στο ΧΑΑ. Θυμάμαι όμως ότι η πιάτσα είχε άλλη άποψη για μερικές από αυτές, ειδικά εκεί στον ΣΕΒ, τον οποίο επισκεπτόμουν τακτικά στην οδό Ξενοφώντος…

Το Ελληνικό dot com ήταν ακόμα μεγαλύτερη φούσκα. Όταν δημιουργήθηκε η μανία για τα Portals, κι ενώ ο Τεγόπουλος είχε αποσυρθεί από την κούρσα, μπήκε ο όμιλος Δαυίδ (Ideal) στο χορό. Αγόρασε το iBoom, μία φιλότιμη προσπάθεια νεαρών ομογενών από την Νέα Υόρκη. Ήρθαν στην Ελλάδα, το πούλησαν χρυσάφι, μας κέρασαν φαγητό, μας χαιρέτησαν και έφυγαν για πάντα. Μην ψάξετε για το iBoom. Δεν υπάρχει…