Ντίλαν Τόμας…Άγγελος, θηρίο και τρελός

γράφει ο ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΒΙΣΤΩΝΙΤΗΣ

 

Ο νευρωτικός, ενστικτώδης και παθιασμένος Ντίλαν Τόμας, ο αυτοδίδακτος και επαναστατημένος Ουαλλός που παράτησε το σχολείο στα 16 του χρόνια, ολοκληρωμένος ποιητής από την εφηβεία του, έμελλε να μας δώσει ορισμένα από τα σπαρακτικότερα ποιήματα της κραυγής και να αποτελέσει το παράδειγμα για μια ολόκληρη γενιά ποιητών στην Αγγλία και στην Αμερική. Μεταφέροντας τη μεγάλη ποιητική παράδοση της Ουαλλίας όχι ως απλή γνώση αλλά ως οδυνηρό βίωμα, υπήρξε ο αντίποδας των πνευματικών, κοινωνικών ή ακόμη και μεταφυσικών ποιητών όπως ο Ελιοτ και ο Οντεν. Αντί για τα πολιτισμικά ζητήματα που κυριαρχούν στο έργο των μοντερνιστών, η ποίηση του Τόμας διακρίνεται από την ακραία συναισθηματική φόρτιση, τον βαθύ λυρισμό και το υπαρξιακό τραύμα που προξενεί το χάσμα ανάμεσα στη ζωή και στον θάνατο. Ο σκοτεινός του ερωτισμός, η τρομερή μουσική των αισθήσεων, η οποία δημιουργεί το προσωπικό του ιδίωμα, και η προσωδία του, που λειτουργεί ως αλλεπάλληλη διαδοχή ηλεκτρικών εκκενώσεων μέσα στη γλώσσα, εξορκίζουν τον φόβο του για την απλότητα.

Αυτό το παιδί το οποίο, όπως έλεγε ο Μποντλέρ, είχε γεννηθεί με την εμπειρία μέσα του, κατάφερε στα περίπου 100 ποιήματά του να λυγίσει, σύμφωνα με τον Καρλ Σαπίρο, τη σιδερένια αγγλική γλώσσα δίνοντάς μας ένα έργο ακραίου πάθους και ανεπανάληπτης πλαστικότητας. Σε πλήρη αντίθεση με τα μοντερνιστικά δόγματα, έγραψε για τον βαθύτερο ανθρώπινο πόνο προσωποποιώντας τα πάντα.

Ο Τόμας, μολονότι προέρχεται από μεγάλη παράδοση, εμφανίζεται σε μια εποχή που η γενιά του δεν είχε πνευματική ηγεσία. Αν στην ποίησή του υπάρχουν το δέος της Αποκάλυψης και το δυστοπικό όραμα της πολιτισμικής καταστροφής, ο ίδιος, ίσως επειδή στερείται φιλοσοφικού ή μεταφυσικού υπόβαθρου (η σχέση του με τον Θεό είναι φυσικής και όχι μεταφυσικής τάξεως), δημιουργεί ένα απίστευτο ρίγος: το αίσθημα μιας πνευματικής ορφάνιας η οποία σε μεγάλο βαθμό ταλάνισε και τη γενιά που τον ακολούθησε. Αλλά αν όλη η ανθρωπότητα είναι άρρωστη και ο μόνος τρόπος να απαλλαγεί κανείς από την αρρώστια παραμένει το σεξ (είναι χαρακτηριστικό ότι τα ποιήματα του Τόμας ακολουθώντας την παράδοση των Δρυϊδών περιστρέφονται γύρω από τη γονιμότητα και τον θάνατο), καταλαβαίνουμε ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με μια αναπαλαιωμένη ρομαντική εμμονή. Γι’ αυτό και ο ίδιος υποστήριζε ότι μέσα του υπάρχουν ένας άγγελος, ένα θηρίο και ένας τρελός. Αυτό το πάθος, που αγγίζει τη νοσηρότητα, τον καθιστά αντιπροσωπευτικό ποιητή της εποχής του – αν μάλιστα κρίνει κανείς πόσοι μικρότερης αξίας από τον ίδιο είχαν λίγο-πολύ τη δική μοίρα: του καλλιτέχνη που τον κατατρώει ο τρόμος της ύπαρξης και που σταυρώνει τον εαυτό του για χάρη της τέχνης του, που, ενώ πιστεύει στον Θεό, συνομιλεί με τον Αντίχριστο, αφού, μολονότι χαρισματικός ποιητής, δεν μπορεί να δει τη ζωή καταπρόσωπο και τη φέρει ως κατάρα. Είναι η κατάρα του αληθινού ποιητή που κάνει ό,τι μπορεί για να βοηθήσει την κοινωνία να τον μετατρέψει σε ήρωα και κλόουν, πεθαίνοντας εκρηκτικά στο μόνο τοπίο που γνωρίζει: την εχθρική γη του κανενός.

Πηγή: https://www.tovima.gr/2008/11/24/books-ideas/aggelos-thirio-kai-trelos/