Αυτού Μεγαλειότης
της Βιτάλια Ζίμμερ
Τα αρχικά είναι Α.Μ. Αυτού Μεγαλειότης. Σαφής αναφορά στο Βασιλέα ή στη Βασίλισσα. Όσο κι αν σας φαίνεται αναχρονιστικός ο θεσμός της βασιλείας άλλο τόσο πρέπει να σας προβληματίσει ότι εξακολουθεί να υπάρχει. Ευτυχώς δεν έχει εκτελεστικό ρόλο σχεδόν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, με λίγες εξαιρέσεις. Ο ρόλος του Προέδρου και πρόσφατα ΤΗΣ Προέδρου της Δημοκρατίας, είναι ο ίδιος. Η προεδρία είναι είναι “κληρονομιά” από τη Βασιλεία, με μία διαφορά. Αφορά μόνο τα πολιτεύματα της Προεδρευόμενης Δημοκρατίας και όχι της Προεδρικής και φυσικά δεν είναι κληρονομική. Ακόμα και σήμερα η Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποκαλείται Α.Μ.
Καπελαδούρες για τις γυναίκες, στρατιωτικές στολές για τους άντρες, πρωτόκολλα για το τσάι, τον καφέ, την είσοδο και την έξοδο στο αυτοκίνητο, το χαιρετισμό προς το πλήθος, το βλέμμα προς τον φωτογράφο ή το χειριστή της κάμερας. Πρωτόκολλα για τα πάντα. Ακόμα και για την αφόδευση.
Κι όταν επισκεφθείτε Βασιλέα, θα εκπαιδευτείτε σε ταχύρυθμα σεμινάρια, για τη χειραψία, την απόσταση από εκείνον, το βηματισμό, αν θα είστε αριστερά ή δεξιά, λίγο πιο πίσω και πολλά άλλα. Κι όταν καθίσετε στο τραπέζι, απαγορεύεται το σταυροπόδι όταν φοράτε φούστα, αλλά απαγορεύεται και το παντελόνι. Τα γάντια είναι υποχρεωτικά για τις γυναίκες, όπως και το καπέλο. Το παλτό δεν μπορείτε να το βγάλετε μόνη σας, πρέπει να περιμένετε τον μπάτλερ, ο οποίος έχει σταθεί ήδη πίσω σας. Ούτε καν γυρίζετε να κοιτάξετε που θα το αφήσει. Δεν θα σας το κλέψουν! Τα γάντια πρέπει να βγουν όταν καθίσετε και να τα βάλετε επάνω στην τσάντα σας σε παράλληλη τάξη και το ένα τοποθετημένο επάνω στο μισό του άλλου. Πρέπει να βγάλετε το ελάχιστο κραγιόν για να μην λερώσετε την πορσελάνη του φλιτζανιού. Χρησιμοποιείτε μαντίλι και όχι χαρτομάντιλο. Ιδανικά θα πρέπει να έχει και μονόγραμμα. Το ανακάτεμα πρέπει να γίνει αργά και χωρίς το κουταλάκι να χτυπάει την κούπα. Μόλις ολοκληρώσετε το ανακάτεμα, πρέπει να βάλετε το κουταλάκι στην ειδική πετσέτα που το κρύβει σχεδόν ολόκληρο. Το καλσόν πρέπει να είναι διάφανο λευκό. Η φούστα λίγο κάτω από το γόνατο. Η καρφίτσα στο πέτο είναι υποχρεωτική. Τα χρυσαφικά και τα μπιζού πρέπει να είναι σχεδόν ανύπαρκτα. Το ρολόι για τις γυναίκες πρέπει να αποφεύγεται. Αν έχετε κινητό τηλέφωνο, τότε αυτό πρέπει να παραμείνει στο σπίτι.
Η συζήτηση θα εκκινήσει από τον Βασιλέα. Η πρώτη φράση του είναι τυπική, είναι καλωσόρισμα. Ανταποδίδετε μόνο το καλωσόρισμα και τίποτα περισσότερα. Αν υπάρξουν κοπλιμέντα τα αγνοείται και δεν τα ανταποδίδετε. Αν θέλετε να πείτε κάτι καλό, εκθειάστε τη φιλοξενία και την υποδοχή. Η συζήτηση θα εκκινήσει τώρα. Χωρίς πρωτόκολλα. Θα παρατηρήσετε ότι όλοι γύρω σας έχουν εξαφανισθεί. Ανά δέκα λεπτά θα εισέρχεται κάποιος για να αλλάξει την κανάτα με το νερό. Δεν διακόπτεται ο λόγος σας κατά την είσοδο του υπαλλήλου. Ούτε καν τον κοιτάτε. Δεν υπάρχει, δεν βλέπει, δεν ακούει. Αν το ποτήρι σας είναι άδειο, δεν το γεμίζετε. Θα περιμένετε να έρθει ο υπάλληλος.
Μόλις σηκωθεί ο Βασιλέας πρέπει να σηκωθείτε κι εσείς, πιο γρήγορα από εκείνον. Εκείνος θα σηκωθεί αργά για να σας δώσει τον απαραίτητο χρόνο. Δεν αγγίζουμε ποτέ το χέρι του και με τα δύο χέρια μας. Κάθε άλλο άγγιγμα απαγορεύεται. Κάνουμε μία ελαφρά υπόκλιση, όχι της υποτέλειας αλλά του σεβασμού. Και το καλύτερο… Αν ο Βασιλέας πέσει, δεν τον βοηθάμε. Σκύβουμε μόνο. Θα σηκωθεί μόνος του. Αν δεν μπορεί, θα σας απομακρύνουν για λίγο και θα τον σηκώσουν χωρίς να το δείτε.
Ο Βασιλιάς περπατάει εμπρός και ακολουθείτε εσείς. Αν είστε μόνη κάποιος θα σας συνοδεύσει. Πρέπει να είναι ζυγός αριθμός. Θα κάνετε λάθη στα πρωτόκολλα αλλά οι υπάλληλοι είναι εκπαιδευμένοι. Θα σας διορθώσουν χωρίς να σας προσβάλλουν. Θα σας υποδείξουν πότε να περπατήσετε, με πλήρη διακριτικότητα.
Η μόνη ευκαιρία να επισκεφθείτε την τουαλέτα είναι λίγο πριν φύγετε. Θα σας δώσουν χρόνο υποτίθεται για να βάλετε ξανά το κραγιόν που βγάλατε. Εξυπηρετεί την πιθανή φωτογράφιση στην έξοδο και κάτι ακόμα. Δεν μπορεί να γίνει δεκτό ότι πρέπει να ουρήσετε στο παλάτι. Υποκρίνονται όλοι ότι δεν συμβαίνει, αλλά θα βρείτε μέσα ότι μπορεί να χρειαστείτε. Μέχρι και σερβιέτες.
Φεύγοντας, θα χαιρετήσετε ξανά το Βασιλιά μέσα στο κτήριο. Λίγο μετά θα σας βοηθήσουν να φορέσετε το παλτό. Μετά θα βάλετε τα γάντια. Αν τα κάνατε όλα σωστά ή είστε αρχηγός κράτους, ο Βασιλιάς θα βγει στην εξώπορτα για να σας χαιρετήσει σηκώνοντας το χέρι ψηλά, την στιγμή που θα κλείσει η πόρτα του αυτοκινήτου και θα φορέσετε τη ζώνη ασφαλείας.
Αυτά ζούσαμε στην Ελλάδα μέχρι την κατάργηση της Βασιλείας. Στη φωτογραφία είναι η πλατεία της Αγίας Σοφίας στη Θεσσαλονίκη μεταξύ 1921 – 1925. Η Α.Μ. κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, προκάλεσε τον πανικό, για να επιβεβαιώσει την ισχύ της. Ευτυχώς, με το πέρασμα των ετών ο θεσμός παρέμεινε σε ισχύ μόνο για το glamour. Η πιο δύσκολη Βασιλεία είναι των Άγγλων. Τα πρωτόκολλα και οι ιδιαιτερότητες της Ελισάβετ είναι χωρίς αντίπαλο.
Θυμάμαι μια φορά που γνώρισα έναν εξαιρετικό γέροντα στην Ελληνική Επαρχία. Περνούσε ο Βασιλιάς Παύλος και ο πατέρας του ήταν στο χωράφι του. Ζήτησε από το Βασιλιά Παύλο ένα τσιγάρο αγνοώντας εσκεμμένα τις φωνές να πάει στην άκρη. Οι ακόλουθοι έσπευσαν να τον απομακρύνουν. Ο Παύλος έδωσε εντολή, να του δώσουν τσιγάρα.
Στον αντίποδα, η πιο χαλαρή βασιλεία είναι της Ολλανδίας και της Νορβηγίας. Ειδικά ο Ολλανδός Βασιλιάς μπορεί και να υποκλιθεί σε εσάς. Τα πρωτόκολλα είναι σχεδόν ανύπαρκτα και οι εμφανίσεις περισσότερο μοιάζουν με αναγκαστικές εργασίες. Ένα ταχύρυθμο θα γίνει πριν την επίσημη επίσκεψη ακόμα και στον Ολλανδό, αλλά θα πρέπει να θυμάστε λιγότερα. Κι αν γίνει κάποιο λάθος, δεν πειράζει. Στα ενδότερα δεν υπάρχουν κανόνες, ούτε πολυπληθές προσωπικό. Αν αδειάσει το ποτήρι σας, θα σας το γεμίσει εκείνος. Η Βασίλισσα Μάξιμα είναι ακόμα πιο cool. Θα σας σερβίρει η ίδια ότι ζητήσετε και όχι μόνο τσάι.
