χειραγωγείται η ανθρώπινη καρδιά;
Χρίστος Σαπρίκης
Κάθε φορά που κάνω κλικ ή ταπ στο εικονίδιο του Netflix στην τηλεόραση ή στο τάμπλετ μου προτείνει ποια θα είναι η επόμενη ταινία ή σειρά που θα δω.
– Christos, μου λέει, Αυτές είναι οι τελευταίες κορυφαίες επιλογές για εσάς:
Απ’ την άλλη, οποιαδήποτε κι αν διαλέξω ταινία, εκεί κάτω από τον τίτλο εμφανίζει κι ένα ποσοστό:
– 63,1% ταιριάζει αυτή η ταινία σε σένα.
Σκέψου το!
– 97,5% αυτή η ταινία είναι σύμφωνη με τις προτιμήσεις σου.
Να τη δεις οπωσδήποτε!
~~~
Πέντε χρόνια τώρα οι αλγόριθμοι του Netflix διαμορφώνουν το προφίλ μου καταγράφοντας ακούραστα τις προτιμήσεις μου. Τις επεξεργάζονται, τις συνδυάζουν με εκατομμύρια δεδομένα ταινιών και καθορίζουν τις επόμενες επιλογές μου.
@ Του αρέσει η μαγειρική, βλέπει και επιστημονική φαντασία, όχι ιδιαίτερα τα αισθηματικά, βάλε λίγο μεσαίωνα, μια πρέζα μυστήριο και κοινωνικά θέματα, πρόσθεσε και αυτή/αυτόν την/τον ηθοποιό και έτοιμο το τι θα πρέπει να δει την επόμενη φορά. @
– Απλά σου προτείνει. Σε τελευταία ανάλυση ΕΣΥ αποφασίζεις. Έχεις ελεύθερη βούληση να επιλέξεις κάτι άλλο.
– Σίγουρα, αλλά όλο και περισσότερο το πρώτο κλικ που κάνω είναι στα προτεινόμενα. Όπως συμβαίνει και στις αναζητήσεις στο Google. Ένας αλγόριθμος που καταγράφει δισεκατομμύρια προτιμήσεων, κλικ, διαφημιστικές καμπάνιες, διαμορφώνει προφίλ χρηστών και σερβίρει το «σωστό», στην ερώτηση που κάνουμε στο κουτάκι της αναζήτησης.
– Έχω παρατηρήσει ότι οι περισσότεροι σπάνια φεύγουν από την πρώτη σελίδα των αποτελεσμάτων. Άσε που ακόμα σπανιότερα αναζητούν αλλού πληροφορίες για να διασταυρώσουν την ορθότητα αυτού που ψάχνουν.
~~~
Γράφει ο Harari προσπαθώντας να ιχνηλατήσει ένα δυστοπικό μέλλον:
«…Όμως το Netflix και το Amazon, ή όποιος άλλος διαθέτει τον αλγόριθμο της τηλεόρασης, θα ξέρουν τον τύπο της προσωπικότητάς μας και τον τρόπο να πατάνε τα συναισθηματικά μας κουμπιά. Τα δεδομένα αυτά θα επιτρέπουν στο Netflix και το Amazon να επιλέγουν ταινίες για εμάς με απίστευτη ακρίβεια, αλλά θα μπορούσαν επίσης να τους επιτρέπουν να παίρνουν για λογαριασμό μας τις πιο σημαντικές αποφάσεις της ζωής μας – όπως τι να σπουδάσουμε, πού να δουλέψουμε και ποιον να παντρευτούμε…
…Φυσικά, το Amazon δεν θα βρίσκει πάντα το σωστό. Αυτό είναι αδύνατο. Οι αλγόριθμοι θα κάνουν συχνά λάθη, λόγω ανεπάρκειας δεδομένων, κακού προγραμματισμού, ασαφούς ορισμού στόχων αλλά και του χαοτικού χαρακτήρα της ζωής. Αλλά το Amazon δεν χρειάζεται να είναι τέλειο. Αρκεί να είναι κατά μέσο όρο καλύτερο από τους ανθρώπους. Κι αυτό δεν είναι τόσο δύσκολο, γιατί οι άνθρωποι δεν ξέρουν πολύ καλά τον εαυτό τους και οι περισσότεροι κάνουν συχνά φρικτά λάθη στις πιο σημαντικές αποφάσεις της ζωής τους. Περισσότερο κι από τους αλγόριθμους, οι άνθρωποι πάσχουν από ανεπάρκεια δεδομένων, από κακό προγραμματισμό (γενετικό και πολιτισμικό), από ασάφεια ορισμών και από το χάος της ζωής.» [1]
~~~
– Ξέρεις, αυτός είναι ένας άλλος κόσμος. Κι εμείς πάμε να τον αναλύσουμε με τα εργαλεία του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ου.
– Μα γι’ αυτό βιώνουμε όλο και περισσότερο τα αδιέξοδα της πολιτικής στην καθημερινότητά μας.
~~~
«Η δημοκρατία θεωρεί ότι τα ανθρώπινα συναισθήματα αντανακλούν μια μυστηριώδη και βαθύτερη «ελεύθερη βούληση», ότι αυτή η «ελεύθερη βούληση» είναι η υπέρτατη πηγή αυθεντίας και ότι, ενώ κάποιοι άνθρωποι είναι πιο ευφυείς από άλλους, όλοι οι άνθρωποι είναι εξίσου ελεύθεροι. Ένας αγράμματος διαθέτει ελεύθερη βούληση όπως ο Αϊνστάιν και ο Ντόκινς, κι έτσι στις εκλογές τα συναισθήματά του – όπως αντιπροσωπεύονται από την ψήφο του – μετράνε το ίδιο με όλων των άλλων…
…Αυτή η εξάρτηση από την καρδιά μπορεί να αποδειχτεί η αχίλλειος πτέρνα της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Γιατί μόλις κάποιος (είτε βρίσκεται στο Πεκίνο είτε στο Σαν Φρανσίσκο) αποκτήσει την ικανότητα να χειραγωγεί την ανθρώπινη καρδιά, η δημοκρατική πολιτική θα μεταλλαχτεί σε ένα συναισθηματικό κουκλοθέατρο.» [1]
~~~
– Christos αυτή η ταινία δεν είναι για σένα. Μη τη δεις! Ξέρω καλύτερα τις προτιμήσεις σου και σου ετοίμασα κάτι που θα το ευχαριστηθείς!
– κλικ!
[1] Yuval Noah Harari, 21 μαθήματα για τον 21ο αιώνα, Αλεξάνδρεια, 2018
imaginistes 