Το Netflix στην αστυνομική λογοτεχνία

Συνέντευξη με τον συγγραφέα αστυνομικής λογοτεχνίας Γρηγόρη Αζαριάδη

❀❀❀❀❀❀❀❀❀❀❀❀❀❀❀❀❀❀❀❀❀❀❀❀

Τον αγαπητό μας φίλο Γρηγόρη Αζαριάδη τον έχουμε παρουσιάσει αρκετές φορές στο παρελθόν με δημοσιεύσεις μας,  ραδιοφωνικές συνεντεύξεις από το ραδιόφωνο των imaginistes αλλά και με εκδηλώσεις, παρουσιάσεις, βιβλίων κλπ. Σήμερα παραθέτουμε αποσπάσματα από μια πρόσφατη ενδιαφέρουσα συνέντευξη του στο πολιτιστικό «αβαλον ΤΩΝ ΤΕΧΝΩΝ».

 

…Ο Γρηγόρης Αζαριάδης έχει καταφέρει με το προσωπικό του ύφος να βάλει την δική του σφραγίδα σε αυτό που αποκαλούμε ελληνική αστυνομική λογοτεχνία. Το βιβλίο του ”Το μοτίβο του δολοφόνου” θεωρείται ως το πρώτο ελληνικό police procedural μυθιστόρημα ενώ πολύ θεωρούν ότι οι  Παλιοί Λογαριασμοί -ένα πολυεπίπεδο μυθιστόρημα με έντονο άρωμα επιρροής από την σχολή του γαλλικού νεοπολάρ το οποίο πρόσφατα επανεκδόθηκε- βαδίζει ήδη στο μονοπάτι της κλασικοποίησης.

 

Συνέντευξη στον Γιώργο Σταφυλά, συγγραφέα 

Φωτογραφίες συνέντευξης: Χρήστος Κισατζεκιάν 

Γρηγόρη Αζαριάδη  πως ξεκίνησες να ασχολείσαι με την αστυνομική λογοτεχνία, ποιο ήταν το ερέθισμα;

Το ερέθισμα ήταν τα βιβλία που διάβαζα, Αμερικάνων κυρίως κλασικών συγγραφέων … Τσάντλερ και Χάμμετ για αρχή.

Τι ήταν αυτό που σε συνάρπασε στην αστυνομική λογοτεχνία;

Αρχικά ο γρίφος.  Ήταν αν θέλεις ένα ερέθισμα για το μυαλό μου … Ένας τρόπος να το βάλω να λειτουργήσει σε ψηλές στροφές.

Εννοείς για να βρεις τον δολοφόνο, σωστά;

Σωστά!

Το αμερικάνικο αλλά και γενικώς ολο το crime fiction έγινε με το πέρασμα των δεκαετιών πιο κοινωνικό δεν συμφωνείς;

Συμφωνώ. Και ήταν η σωστή πορεία να στραφεί σε αυτό που αποκαλώ κοινωνικοαστυνομικό μυθιστορημα, ένα αστυνομικό δηλαδή αλλά με έντονο κοινωνικό σχόλιο.

Μου έδωσες όμως πάτημα να σε ρωτήσω για το νεο πολαρ μιας και δηλώνεις θαυμαστής. Αυτή λοιπόν η φουρνιά των Γάλλων συγγραφέων  έγραφαν αστυνομικό η συγκαλυμμένα πολιτικό; 

Όντως ξεκίνησαν να γράφουν αστυνομικό με έντονα κοινωνικοπολιτικά χαρακτηριστικά, αλλά κάπου στην πορεία το τράβηξαν στα άκρα, το ”τερμάτισαν ” αν θες … Πέρασαν σε αυτό που λέμε στρατευμένο μυθιστόρημα, όπου η πλοκή έχει στηθεί για να υποστηρίξει ένα συγκεκριμένο πολιτικό αφήγημα.

Ένα τέτοιο στρατευμένο μυθιστόρημα αν υπηρετούσε το αφήγημα της ΄’άλλης όχθης” θα ήταν ανεκτό;

Για μένα ναι. Αλλά για την ευρύτερη κοινωνική συγκυρία, έχω πολλές αμφιβολίες.

Αυτή την περίοδο ξανά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Bell το βιβλίο σου «Παλιοί Λογαριασμοί». Οι «Παλιοί Λογαριασμοί» τελικά είναι ένα πολιτικό ή ένα αστυνομικό βιβλίο;

Οι «Παλιοί Λογαριασμοί» είναι ένα κοινωνικο-αστυνομικό βιβλίο, καθώς περιέχουν σε μεγάλο βαθμό ένα «σκληρό» κοινωνικό σχόλιο για την “Γενιά του Πολυτεχνείου”.

Τι γνώμη έχεις για την περίφημη “Γενιά του Πολυτεχνείου” αλήθεια;

Κοίταξε, είναι όπως συχνά το λέω, μια χαμένη γενιά. Μια γενιά που είχε την ευκαιρία να κάνει κάποια πράγματα μάλλον σημαντικά, να φτιάξει μια πιο δίκαιη κοινωνία … Αλλά, όπως δείχνουν τα πράγματα σπατάλησε αυτή την ευκαιρία…

…Μιας και μίλησες για την ελληνική αστυνομική λογοτεχνία πιστεύεις ότι υπάρχει μια ελληνική σκηνή crime fiction; Μια ελληνική αστυνομική σκηνή.

Κοίταξε, υπάρχουν πολλοί νέοι αξιόλογοι συγγραφείς. Άλλοι γράφουν επηρεασμένοι από το  μεσογειακό αστυνομικό μυθιστόρημα, πχ Μονταλμπάν, Καμιλέρι και Μάρκαρη … Άλλοι γράφουν επηρεασμένοι από το σκανδιναβικό.  Υπάρχουν και μερικοί, που γράφουν  επηρεασμένοι από ταινίες του Πέκινπα ή του Ταραντίνο και συχνά δεν χρησιμοποιούν αστυνομικούς ως ήρωες.

Υπάρχουν όμως εκείνα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά για να πούμε ότι έχουμε  μια ξεχωριστή ελληνική σκηνή;. 

Πιστεύω ότι μετά από μια μεταβατική περίοδο, τα διάφορα στοιχεία θα συγχωνευθούν και θα υπάρξει μια ελληνική σκηνή με τα δικά της χαρακτηριστικά. Υπάρχουν οι βάσεις για κάτι τέτοιο.

Ταλέντο υπάρχει πιστεύεις;

Υπάρχει ταλέντο, ναι. Αυτό που δεν υπάρχει είναι δουλειά. Λείπει από πολλούς η συγγραφική παιδεία. Δεν μπορείς να γράψεις αν δεν έχεις διαβάσει σημαντικούς συγγραφείς. Αν δεν έχεις διαβάσει Τσάντλερ, Χάμμετ, Ελρόι, Μανσέτ, Σιεβάλ – Βαλέε, Μανκέλ και Νταλ πως να γράψεις;

Μήπως όμως για να μην αδικούμε τους Έλληνες συγγραφείς δεν υπάρχει και χρόνος;

Σίγουρα. Ένας Έλληνας συγγραφέας πρέπει να επιβιώσει. Στην καλύτερη περίπτωση αν πουλήσει 10.000 αντίτυπα θα βγάλει 20.000 ευρώ. Κι αυτό είναι εξωπραγματικό νούμερο, καθώς συνήθως τα 2.000 αντίτυπα αποτελούν εμπορική επιτυχία ! Αυτά που θα βγάλει λοιπόν θα του φτάσουν για ένα χρόνο μετά τι θα κάνει; Και ούτε γίνεται να βγάζεις ένα βιβλίο κάθε χρόνο. Από την άλλη πλευρά, ακούω κάποιους να λένε ότι τους πήρε δύο τρεις μήνες μόνο να γράψουν το βιβλίο τους. Δεν μπορώ να καταλάβω πως γίνεται αυτό.

Έχεις μιλήσει πολλές φορές για τηλεοπτική γραφή. Τι σημαίνει αυτό;

Έχω πει πώς έχει επικρατήσει ένα στυλ γραφής βαθιά επηρεασμένο από τις τηλεοπτικές σειρές και ειδικά τις σειρές του Netflix. Δηλαδή  τα πολλά και μικρά κεφάλαια οι συνεχείς ανατροπές τα φλας μπακ, οι παράλληλες ιστορίες, όλα αυτά θυμίζουν τηλεοπτική σειρά. Υπάρχουν πολλοί συγγραφείς, που αντιγράφουν την λογική των σειρών του Netflix σε μεγάλο βαθμό.

Εκτός όμως από το Netflix οι νέοι συγγραφείς δίνουν μεγάλο βάρος στα social media. Τελικά ωφελεί η υπερέκθεση σε αυτά;

Δεν ξέρω. Ίσως εξυπηρετεί κάποια εσωτερική ψυχολογική ανάγκη των ίδιων των συγγραφέων να γίνουν γνωστοί σε έναν ευρύτερο κύκλο ανθρώπων, έστω κι αν αυτός δεν αποτελεί τελικά το κατάλληλο αναγνωστικό κοινό. Πρακτικά πάντως τα likes που παίρνει κανείς στο Facebook δεν μεταφράζονται σε πωλήσεις.

Τελικά υπάρχει κάποια συνταγή για να γράψει κανείς ένα αστυνομικό μυθιστόρημα;

Κάθε συγγραφέας έχει δική του συνταγή …  Κάτι σαν τις νοικοκυρές με τα σπιτικά φαγητά ! Προσωπικά, επιμένω στην σύλληψη μιας δυνατής κεντρικής ιδέας με αρχή και τέλος. Σαν ταξίδι να πούμε, με αφετηρία την Αθήνα και τέρμα την Θεσσαλονίκη … Όταν προσδιορίσεις την αρχή και το τέλος, βάζεις μπρος την μηχανή και ξεκινάς … Τώρα, αν στην διάρκεια του ταξιδιού, ξεστρατίσεις και βρεθείς σε κάποιον άλλο τόπο, πιστεύω ότι θα ξαναγυρίσεις στον αρχικό σου δρόμο. Κι αυτές οι “παρεκκλίσεις” από τον αρχικό δρόμο ίσως είναι το υλικό, που τελικά ομορφαίνει την διαδρομή .

Δηλαδή, την πλοκή του μυθιστορήματος .

Η Τρύπη έχει μέλλον;

Η Τρύπη έχει μέλλον. Και πρωταγωνιστεί κανονικά στο καινούργιο μου βιβλίο που θα κυκλοφορήσει και αυτό από τις εκδόσεις BELL τον Ιούλιο.

Τρύπη η Μίραλης;

Εκ των υστέρων με έχει απασχολήσει κι εμένα αυτό το τεράστιο ερώτημα (γέλια), αλλά η ιστορία έχει γραφτεί. Όταν άλλωστε γράφτηκαν οι «Παλιοί λογαριασμοί», δεν φανταζομουν το μέλλον μου σαν συγγραφέας!…

…Για την λεγόμενη Πολιτική Ορθότητα που επιβάλλει στους συγγραφείς κάποιου είδους κανόνες ώστε να μην θίγεται η α ή η β κατηγορία πληθυσμού τι έχεις να πεις; 

Ουδέν σχόλιο! Κάποια πράγματα δεν πρέπει να απασχολούν έναν άνθρωπο, που πιστεύει ότι κάνει κάτι δημιουργικό …

Στα βιβλία σου υπάρχουν πάντοτε κάποιες ιδιαίτερα τολμηρές σκηνές. Σε έχουν κατηγορήσει ποτέ για σεξισμό;

Μπόλικες φορές. Και ίσως κάποιες να έχουν δίκιο. Βλέπεις όμως ότι ανήκω σε μια γενιά όπου, καλώς ή κακώς, το σεξ αποτελούσε μεγάλη προτεραιότητα. «Παιδιά των λουλουδιών», χίππις και σεξουαλική απελευθέρωση … πες το όπως θες. Σε τελική ανάλυση, πιστεύω ότι δεν υπάρχουν βρώμικες φράσεις, αλλά μόνο βρώμικα μυαλά.

Θέλω ένα σύντομο σχόλιο για μερικά ονόματα που θα σου αναφέρω.  Γιάννης Μαρής.

Πατριάρχης.

 

Τζίμμυ Κορίνης.

Μεγάλος συγγραφέας, ο αυθεντικότερος εκπρόσωπος του hardboiled στην Ελλάδα.

 

Πέτρος Μάρκαρης

Ο Γκάλης της ελληνικής αστυνομικής σχολής. Έκανε την ελληνική αστυνομική λογοτεχνία γνωστή στο εξωτερικό. Και υπάρχουν πολλοί επίγονοι, που ακολουθούν τα χνάρια του.

Τσάντλερ ή Χάμετ; 

Αν κι ο Χάμμετ, λόγω πολιτικού μπαγκράουντ, θεωρείται πιο ποιοτικός, προσωπικά πιστεύω ότι ο Τσάντλερ βρίσκεται σε λίγο ψηλότερη κορυφή στο όρος της Αστυνομικής Λογοτεχνίας. Κι αυτό το υποδόριο χιούμορ του τον κάνει παράδειγμα προς μίμηση.

Ο Τσάντλερ έλεγε ότι κανένα αστυνομικό μυθιστόρημα δεν αντέχει σε πραγματική αστυνομική έρευνα. Τις λες εσύ γι αυτό.

Σε γενικές γραμμές συμφωνώ. Υπάρχουν όμως πολλά σύγχρονα μυθιστορήματα,που μπορούν να το αντέξουν. Ειδικά κάποια συγγραφέων, που έχουν εργαστεί σαν αστυνομικοί και έχουν μεγάλη πραγματική εμπειρία στη έρευνα.

Τι θα συμβούλευες κάποιον που θέλει να γράψει αστυνομικό μυθιστόρημα;

Να διαβάσει όσο το δυνατόν περισσότερους συγγραφείς και όχι μόνο όσους γράφουν αστυνομικά μυθιστορήματα, αλλά και πολλούς κλασσικούς .  Κι αν μπορεί να βρει μερικούς τέτοιους και να μιλήσει μαζί τους . Να ακούσει τις εμπειρίες τους ..

Κλείνοντας αυτή την συζήτηση θα σου κάνω την ερώτηση αν πιστεύεις ότι είναι εφικτή μια ελευθεριακή κοινωνία;

Δύσκολο, πολύ δύσκολο …Ίσως είναι εφικτή μόνο σε μικρές απομονωμένες κοινότητες. Το πρόβλημα αρχίζει όταν  αυτές οι κοινότητες πρέπει να ενωθούν, να εκλέξουν αντιπροσώπους και να δημιουργήσουν μια ευρύτερη κοινωνική ενότητα.

Όλη η συνέντευξη…https://avalonofthearts.gr/sto-elliniko-crime-fiction-exei-epikrathsei/?fbclid=IwAR0JI2dszexpy4oQZkOtgbyPkgRDTSpucpJnDS54MIFtc6P58iNqHmgG_QA