Μπραχάμι…Η μνήμη της πόλης (2) – Ο ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΧΩΡΟΣ
Κωνσταντίνου Διαβολίτση
Συνεχίζοντας τις αναφορές και τις μπρος-πίσω διαδρομές, στο παρόν και στο παρελθόν, αλλά ενδεχομένως και στο μέλλον του τόπου, πάντα με αφορμή τα θέματα, τα σχόλια, τις προτάσεις, της εφημερίδας Ελεύθερη Γνώμη, όπως όλα αυτά αναδείχθηκαν μέσα από τα φύλλα της, διαπιστώνει κανείς, από τις πρώτες εκδόσεις της, το πρώτο φύλλο, το δεύτερο φύλλο, ότι το πιο σημαντικό ίσως θέμα που διαπραγματευόταν τότε, που απασχολούσε τους πολίτες οι οποίοι μάλιστα έστελναν και σχετικές δημοσιεύσεις στον τοπικό τύπο, αλλά που φευ παραμένει, εξακολουθεί να υπάρχει ως πρόβλημα έως και σήμερα, είναι η έλλειψη δημόσιων χώρων, ικανών να γίνουν το σημείο αναφοράς, όλου του δήμου.
Μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 70, η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων του δήμου είχε γεννηθεί αλλού, ήταν εσωτερικοί μετανάστες. Από τη δεκαετία του 70 και μετά, είχαν αρχίσει να ενηλικιώνονται οι πρώτοι άνθρωποι που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν και πήγαν σχολείο στο Δήμο. Ο Δήμος μεγάλωνε, ήταν πια μία μεσαία πόλη και είχε πλέον άλλες ανάγκες.
Ήδη είχαν αρχίσει να μνημονεύονται οι ελλείψεις σε δημόσιους και κοινόχρηστους χώρους, πλατείες, σημεία συνάντησης, κατάλληλα για μεγάλες πόλεις και να γίνονται διάφορες προτάσεις να συστήνονται και να υποδεικνύονται διάφοροι χώροι, που θα μπορούσαν να είναι κατάλληλοι, για την επίλυση των προβλημάτων.
(Για τη σημασία της πλατείας και μάλιστα μιας κεντρικής Πλατείας, για μία πόλη, για έναν Δήμο, βλέπε πλήθος αναφορές και αναρτήσεις στο διαδίκτυο, όπου κατά περίπτωση, αναλόγως τον τόπο, την εποχή, τον χρόνο, τις κοινωνικές τάξεις ή τις συλλογικότητες, που αναφέρονται ή διαπραγματεύονται αυτήν, είναι και η προσέγγιση της ή η αντίληψη για αυτήν. Σε γενικές γραμμές όμως, πάντα και σχεδόν όλοι, προσδιορίζουν την πλατεία μιας πόλης, ως το σημείο της αναγκαίας και απαραίτητης «κοινωνικής ώσμωσης» των κατοίκων της).
Ενδεικτικά και σύμφωνα με τα όσα διαβάζει κανείς στον τύπο της εποχής, αλλά και με τα όσα κατά καιρούς ειπώθηκαν και αλλού, είχαν προταθεί ως τόποι – χώροι, δημιουργίας πλατείας αλλά και γενικότερα χώροι αναψυχής και περιπάτου, ο αδιαμόρφωτος τότε, τις δεκαετίες εκείνες χώρος γύρω από το νεκροταφείο (ενδεχομένως με την ταυτόχρονη απομάκρυνση του νεκροταφείου), ο χώρος γύρω από την παλιά εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, το κλεισμένο τμήμα με ασφαλτόστρωση του ρέματος της Πικροδάφνης, από τη Βουλιαγμένης και μέχρι κάτω τη Δράμας, (ολόκληρος ή τμήματα του), αργότερα ο χώρος που στεγάζονταν η ΕΛΚΑ και σήμερα το Mall, ο πολύφερνος χώρος του Ασυρμάτου και άλλοι που ενδεχομένως μας διαφεύγουν.
Πάντως, σε κάθε περίπτωση, τίποτα από όλα τα παραπάνω, (παρ ότι η έλλειψη κοινόχρηστου δημοσίου χώρου ικανού και κατάλληλου να γίνει σημείο αναφοράς όλων των πολιτών αυτής της πόλης, ήταν εμφανής), δεν συζητήθηκε σοβαρά, δεν μελετήθηκε συστηματικά δεν προγραμματίστηκε διαχρονικά και δεν υλοποιήθηκε τελικά.
Ήταν όμως πάντοτε, ως θέμα παρόν και μάλιστα ψηλά, στην ατζέντα όλων των προεκλογικών υποσχέσεων και προγραμμάτων, των δημοτικών παρατάξεων.
Έτσι για δεκαετίες συνέβαινε το εξής οξύμωρο και αντιφατικό: και η έλλειψη δημοσίου χώρου πλατείας, να είναι εμφανής, εμφανέστατη, αφού ο κόσμος υλοποιούσε τις επιθυμίες για έξοδο του, διασκεδάζοντας σε πλατείες όμορων Δήμων
και οι πιέσεις, οι απαιτήσεις των πολιτών, παρέμεναν στο διηνεκές σε όλες ανεξαιρέτως τις προεκλογικές περιόδους
αλλά και οι υποσχέσεις των υποψηφίων παρατάξεων ήταν πάντοτε ψηλά στην ατζέντα των προγραμμάτων τους.
Όμως μία τέτοια πλατεία όπως την απολαμβάναμε στους γύρω Δήμους δεν φτιάχτηκε και δεν φτιάχτηκε,
παρ’ ότι τη ζητούσε ο κόσμος και την υπόσχονταν οι παρατάξεις (αλλά στο τέλος δεν τις υλοποιούσαν οι εκλεγμένοι κάθε φορά συνδυασμοί.
Έτσι φτάσαμε σήμερα να είναι όλες οι πιθανές εκδοχές οι κατά καιρούς προτάσεις ανέφικτες, αφού όλοι οι χώροι που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως πλατείες είναι πλέον διαμορφωμένοι κατά τρόπο τετελεσμένο με χρήσεις διαφορετικές.
Ο χώρος γύρω από το νεκροταφείο είναι αυτός που γνωρίζουμε όλοι με τις χρήσεις που ήδη δόθηκαν και υπάρχουν,
ο χώρος γύρω από τη παλιά εκκλησία του Αγίου Δημητρίου έχει πλέον διαμορφωθεί με την κατασκευή του τεράστιου αυτού Ναού και την επιπλέον χρήση από τον Ναό και των όπισθεν του Ναού κτιρίων, που στεγάζονται οι διαφορές χρήσεις και υπηρεσίες του και μάλιστα χωρίς για όλα αυτά να έχει πληρωθεί ο Δήμος, όπως γνωρίζουμε όλοι, με την κατεδάφιση του μνημείου του Σκαβάντζου και το άπλωμα όλης αυτής της πλαστικούρας, γύρω από το οικοδομικό τετράγωνο, όπου ως πλατεία θεωρούμε τη χρήση των πεζοδρομίων.
Η ΕΛΚΑ έγινε οριστικά Mall, η Πικροδάφνη ασφαλτοστρώθηκε και έγινε δρόμος, «οδός Όθωνος» και έτσι όλοι αυτοί οι χώροι εξέλειπαν οριστικά και μας χαιρέτησαν για πάντα.
Και όχι μόνο αυτό, αλλά και οι διάφοροι άλλοι χώροι που τις δεκαετίες αυτές, διαμορφώθηκαν ως κοινόχρηστοι, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να θεωρηθούν ως δημόσιοι χώροι αναφοράς μιας πόλης. Είναι περισσότερο στέκια των κατοίκων που μένουν γύρωθεν ή αλσύλλια, ή πλατεείτσες ή φύτευμένα διαζώματα δρόμων. Πάντως πλατεία Νέας Σμύρνης ή Ηλιούπολης δεν είναι.
Γιατί όμως όλες αυτές τις δεκαετίες, ενώ ο κόσμος απαιτούσε πλατεία, ενώ οι παρατάξεις υπόσχονταν πλατεία οι εκλεγμένοι κάθε φορά, δεν έφτιαχναν την πλατεία που υπόσχονταν; και γιατί λοιπόν όλη αυτή η αναντιστοιχία, δεν αποτυπώθηκε, δεν εμφανίστηκε στα αποτελέσματα, κάθε φορά των δημοτικών εκλογών, ως πληρωμή, ως τιμωρητική ή απαξιωτική απάντηση, από τους ψηφοφόρους, γι’ αυτό, που ενώ υποσχέθηκε ο νικητής, δεν υλοποίησε;(και παρόλα αυτά επανεκλέχτηκε και επόμενες φορές;).
Ερώτημα. Ήταν εν τέλει και για τους ψηφοφόρους η απαίτηση και για τους εκλεγμένους η υπόσχεση, (δημιουργίας κεντρικής πλατείας), σημαντική και πρωτεύουσα, ειλικρινής και απαραίτητη ή μήπως (τώρα πια και με την απόσταση των δεκαετιών) όλα αυτά, ήταν κάτι σαν επίφαση, ένα άλλοθι, για να έχουμε άπαντες, πολίτες και αιρετοί, μία κάποια νομιμοποίηση μια κάποια δικαιολογία, για να μπορούμε κάτι να λέμε και να ασχολούμαστε προεκλογικά, εμφανίζοντας και το υποτιθέμενο ενδιαφέρον μας, την υποτιθέμενη ευαισθησία μας για τα κοινά, ενώ στην πραγματικότητα, οι επιλογές και τα προκρίματά μας, γίνονταν με κατ’ επίφαση κίνητρα και σκοπούς του κοινού καλού; Στην πραγματικότητα όμως μήπως όλο αυτό το προεκλογικό πανηγύρι, των Δημοτικών εκλογών, συμβαίνει για να υποκρύψει συναλλαγές αμοιβαία ιδιοτελείς, για αμφότερους, δηλαδή και τους πολίτες και τις δημοτικές παρατάξεις;
Συνεχίζεται
imaginistes 