Κοσμοπολίτες και κοσμοκαλόγεροι

του Μιχάλη Δήμα

 

     Σήμερα αγαπητέ Η\Υ θα προσπαθήσουμε να βρούμε τις διαφορές ανάμεσα στον κοσμοπολίτη και στον κοσμοκαλόγερο. Κοσμοπολίτης είναι αυτός που νιώθει τον εαυτό του πολίτη όλου του κόσμου. Νιώθει άνετα οπουδήποτε κι αν βρίσκεται. Όπου γης και πατρίς που λένε.  Είναι πολυταξιδεμένος, του αρέσει να γνωρίζει νέους τόπους και ανθρώπους, είναι ανοιχτός σε διαφορετικούς πολιτισμούς και διαφορετικές αντιλήψεις, πολυπολιτισμικός όπως θα λέγαμε σήμερα.

Του αρέσουν οι συναναστροφές, οι συζητήσεις, η κίνηση και η δράση. Έχει μια τάση να διαχέεται και να σκορπίζεται μέσα στον κόσμο. Αγαπάει την καλοπέραση, την άνεση και ενίοτε την πολυτέλεια και τη χλιδή, όσο κι’ αν υποκρίνεται, ότι προσπαθεί να κατανοήσει τους ανθρώπους που βρίσκονται σε χαμηλότερο κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο από αυτόν. Τον διακατέχει μια διαρκής δίψα για νέες εμπειρίες. Θέλει να ρουφήξει από τον κόσμο όσα περισσότερα μπορεί για να νιώσει πλήρης. Υπάρχουν βέβαια και κάποιοι που προσπαθούν να το παίξουν κοσμοπολίτες, χωρίς να διαθέτουν τα ανάλογα προσόντα. Αυτοί είναι οι ψευδοκοσμοπολίτες, και κάνουν μπαμ από μακριά.  Χαρακτηριστικός τύπος γνήσιου κοσμοπολίτη μπορούμε να πούμε, ότι ήταν ο Καζαντζάκης.

   Στους αντίποδες του κοσμοπολίτη  βρίσκεται ο κοσμοκαλόγερος. Αυτός ζει μέσα στον κόσμο σαν μοναχός. Εσωστρεφής και αυτάρκης, με σταθερές αξίες και αρχές δεν ξελογιάζεται από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα του κόσμου. Έχει πολλές επιφυλάξεις για το ωφέλιμο των πολλών πάρε δώσε με τον κόσμο. Έτσι κρατάει τις αποστάσεις ασφαλείας, γιατί βρίσκει τις κοινωνικές επαφές πολύ ρηχές και δίχως νόημα. Δεν του αρέσουν ιδιαίτερα οι μετακινήσεις, αφοσιώνεται στο έργο του με ζήλο, και το προσφέρει ταπεινά στους συνανθρώπους του.

Η ζωή του διαπνέεται από ασκητικότητα, λιτότητα, και γνήσια αισθήματα για όσους ζουν κοντά του. Συνήθως παλεύει για τον επιούσιο χωρίς το άγχος να αποκτήσει περισσότερα, για να τα ξοδέψει. Σε αντίθεση με τον κοσμοπολίτη ο κοσμοκαλόγερος είναι μια μορφή, που θέλει να δώσει στον κόσμο δηλαδή στους συγκεκριμένους κοντινούς του ανθρώπους  και όχι να χαθεί σε ανερμάτιστες ταξιδιωτικές αναζητήσεις. Χαρακτηριστικός τύπος τέτοιου ανθρώπου είναι αναμφισβήτητα ο Παπαδιαμάντης.

Ίσως μια σπάνια περίπτωση κοσμοπολίτη-κοσμοκαλόγερου ν’ αποτελεί ο Νίκος Καββαδίας όπως ωραία το υπονοεί στο λύχνο του Αλαδίνου.

          Του ναύτη δώστου στη στεριά κρεβάτι και να πιει

          όλο τον κόσμο γύρισες μα τίποτα δεν είδες

          μες στο μετάξι κρύβονταν της Ίντιας οι σκορπιοί

          και έφερνε ο αέρας της νοτιάς στην πλώρη άμμο και ακρίδες